Het beroepsprofiel dat de VVAK heeft opgesteld is een beschrijving van het beroep en de professionele deskundigheid die vereist is om het beroep van vertrouwensarts binnen een Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) te kunnen uitoefenen. De ‘Meldcode voor medici inzake kindermishandeling’ benadrukt de noodzaak om voorafgaande aan een melding te overleggen met een ter zake deskundige arts zoals de vertrouwensarts van het AMK. De meldcode is opgesteld door de KNMG in samenwerking met de VVAK (september 2008).
Het Veilig Thuis is een instelling waar iedereen melding kan doen van een vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld. Dit kan zijn in de vorm van een advies of van een daadwerkelijke melding. In geval van advies of een consult, volgt er geen onderzoek door het AMK.
Na het aannemen van een melding doet het AMK onderzoek. Dit onderzoek kan resulteren in de conclusie dat er geen sprake is van kindermishandeling of dat de vermoedens niet bevestigd zijn. Indien er sprake is van kindermishandeling wordt (vrijwillige) hulpverlening tot stand gebracht of de Raad van de Kinderbescherming wordt verzocht het onderzoek voort te zetten ten einde hulpverlening in het gedongen kader te realiseren.
Het AMK werkt volgens een landelijk vastgelegd protocol en de risico-inschatting op kindermishandeling dan wel een herhaling van kindermishandeling gebeurt op min of meer gestructureerde wijze met behulp van erkende methodologie zoals de CARE.
De vertrouwensarts is het aanspreekpunt voor meldingen uit de gezondheidszorg. De vertrouwensarts wordt betrokken bij alle meldingen waarbij sprake is van lichamelijke mishandeling, acute ernstige of levensbedreigende situaties voor kinderen, seksueel misbruik, (vermoeden van) psychiatrische problematiek bij ouder of kind, bij een vermoeden van verslavingsproblematiek bij ouders, bij andere ernstige ziekten bij ouders, bij complexe problematiek waarbij meerdere vormen van kindermishandeling voorkomen. De vertrouwensarts vervult zijn rol in nauwe samenwerking met een maatschappelijk werker.
De vertrouwensarts werkt vanuit een visie op kindermishandeling gericht op het beschermen en bevorderen van de gezondheid en welzijn van het mishandelde kind, bij voorkeur binnen het gezinssysteem. Uitgangspunt daarbij is het prevaleren van de positie en de rechten van het kind boven andere belangen.
De vertrouwensarts streeft naar een wetenschappelijke en evidence-based ontwikkeling van het vak. De vertrouwensarts werkt binnen de jeugdzorg en kan in zijn handelen de vigerende wet - en regelgeving ten aanzien van de eigen beroepsuitoefening, de jeugdzorg en de privacy van kinderen en hun ouders hanteren.
De vertrouwensarts evalueert zijn eigen handelen en brengt hierin verbeteringen aan in het licht van de beroepsmatige oriëntatie en maatschappelijke ontwikkelingen. De vertrouwensarts werkt multidisciplinair met andere beroepsgroepen.
De vertrouwensarts beschikt over kennis, inzicht en vaardigheden om de toe te vertrouwen werkzaamheden (Entrustable Professional Activities) te kunnen uitvoeren. In het bijzonder specifieke medisch – psychiatrische – en forensische kennis en inzichten om kindermishandeling uit te sluiten of te diagnosticeren.
De vertrouwensarts past de diagnostiek toe volgens de gebruikelijk geneeskundige differentiaal diagnostische methode, met betrekking tot het kind (leeftijd, ontwikkeling en gedrag, pathologie en letsel van het kind), de ouders (persoonlijkheid van beide ouders, onderlinge relatie en individuele problematiek) de ouder-kind relatie (verwachtingen, opvoedingsvaardigheden), het gezinssysteem en het sociale netwerk en de sociaal-culturele omgeving (macrosysteem). Immers kindermishandeling wordt gezien als een symptoom van ernstige ouders- of gezinspathologie.
Ter afronding van het diagnostisch proces wordt een risicotaxatie gemaakt van de kans op herhaling met behulp van een betrouwbaar en valide instrument. De vertrouwensarts is op de hoogte van de wettelijke kaders van ouders en kinderen waarbinnen zijn handelen, dient plaats te hebben. De vertrouwensarts levert zijn bijdrage en ontleent methodieken aan wetenschappelijk onderzoek.
